شاهسَوَن‌های فارس (قسمت دوم)
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
قسمت نخست این مقاله را در بخش شاهسَوَن‌های فارس (قسمت اول) بخوانید. مسکن اصلی شاهسونانی که امروز در ایران زندگی می‌کنند، استان آذربایجان شرقی است و درحدود هشت هزار خانوار از این ایلات در ارتفاعات اهر، مشکین‌شهر و کناره‌های رود ارس، ییلاق و قشلاق می‌کنند. قبائل یا تیره‌هائی دیگر به همین نام در نواحی دیگر ایران بسر می‌برند که کیفیت زندگی آنان هنوز به درستی مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته است. از آن میان تنها چند و چون زندگی و معیشت...
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
قسمت نخست این مقاله را در بخش شاهسَوَن‌های فارس (قسمت اول) بخوانید. مسکن اصلی شاهسونانی که امروز در ایران زندگی می‌کنند، استان آذربایجان شرقی است و درحدود هشت هزار خانوار از این ایلات در ارتفاعات اهر، مشکین‌شهر و کناره‌های رود ارس، ییلاق و قشلاق می‌کنند. قبائل یا تیره‌هائی دیگر به همین نام در نواحی دیگر ایران بسر می‌برند که کیفیت زندگی آنان هنوز به درستی مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته است. از آن میان تنها چند و چون زندگی و معیشت...
شاهسَوَن‌های فارس (قسمت اول)
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
پیشینه تاریخی و شناخت شاهسَوَن‌ها شاید خیلی از ما در بسیاری از جاها با افرادی ارتباط داشته باشیم که آن‌ها را به نام شاسوند، شاسوندی، شاهسوند و یا شاهسوندی می‌شناسیم. آیا تابه‌حال به فکر افتاده‌ایم که منشأ و مبدأ این قوم کجاست؟! شاید نوشتار زیر به بسیاری از پرسش‌ها پاسخ داده و اطلاعات جالبی را در اختیار ما قرار دهد که مسلماً می‌تواند برای همگی ما مفید باشد. این نوشتار به قلم استاد محمد کریم زاده در سال ۱۳۵۲...
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
پیشینه تاریخی و شناخت شاهسَوَن‌ها شاید خیلی از ما در بسیاری از جاها با افرادی ارتباط داشته باشیم که آن‌ها را به نام شاسوند، شاسوندی، شاهسوند و یا شاهسوندی می‌شناسیم. آیا تابه‌حال به فکر افتاده‌ایم که منشأ و مبدأ این قوم کجاست؟! شاید نوشتار زیر به بسیاری از پرسش‌ها پاسخ داده و اطلاعات جالبی را در اختیار ما قرار دهد که مسلماً می‌تواند برای همگی ما مفید باشد. این نوشتار به قلم استاد محمد کریم زاده در سال ۱۳۵۲...
استشهاد آبادانی دهمورد توسط حاجی سید ابوالقاسم هندی
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
برای دیدن تصویر کل این سند اینجا را ببینید. طلب شهادت نموده و تصدیق خواست اقل و اذل السادات از علما و صالحان و سادات و موالی و ارکان و اعیان و ضیع و شریف و قوی و ضعیف و عموم مطلعین اقل السادات محمدعلی ابن مرحوم حاجی سید ابوالقاسم هندی و مستحضرین دارالعلم شیراز و ارسنجان و اصطهبانات و نیریز و بوانات و قنقری سرچهان و آباده و ایلات نواحی فارس در باب اینکه والدات اقل الحاج سید ابوالقاسم در...
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
برای دیدن تصویر کل این سند اینجا را ببینید. طلب شهادت نموده و تصدیق خواست اقل و اذل السادات از علما و صالحان و سادات و موالی و ارکان و اعیان و ضیع و شریف و قوی و ضعیف و عموم مطلعین اقل السادات محمدعلی ابن مرحوم حاجی سید ابوالقاسم هندی و مستحضرین دارالعلم شیراز و ارسنجان و اصطهبانات و نیریز و بوانات و قنقری سرچهان و آباده و ایلات نواحی فارس در باب اینکه والدات اقل الحاج سید ابوالقاسم در...
ازدواج نامه ای از عهد قاجاری
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
یکی از نشانه‌های دیرینگی فرهنگ و تمدّن یک کشور و در مقیاس کوچک‌تر یک شهر و آبادی، وجود آثار و یادمان‌های فرهنگی متعلّق به هزاره‌ها و سده‌های پیشین در آن کشور یا شهر و آبادی است. یادمان‌های تمدّن و فرهنگی، گونه‌های متفاوت دارند؛ در حوزهٔ فرهنگی و در قلمرو کشور ما، دست نویس‌ها (نسخه‌های خطی) پوست پارچه و گچ‌نوشته‌ها در شمار ارجمندترین یادگارهای نیاکان ماست که شوربختانه بخش بزرگی از آن‌ها در گذر زمانه به سبب غفلت و کوتاهیِ...
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
یکی از نشانه‌های دیرینگی فرهنگ و تمدّن یک کشور و در مقیاس کوچک‌تر یک شهر و آبادی، وجود آثار و یادمان‌های فرهنگی متعلّق به هزاره‌ها و سده‌های پیشین در آن کشور یا شهر و آبادی است. یادمان‌های تمدّن و فرهنگی، گونه‌های متفاوت دارند؛ در حوزهٔ فرهنگی و در قلمرو کشور ما، دست نویس‌ها (نسخه‌های خطی) پوست پارچه و گچ‌نوشته‌ها در شمار ارجمندترین یادگارهای نیاکان ماست که شوربختانه بخش بزرگی از آن‌ها در گذر زمانه به سبب غفلت و کوتاهیِ...
عکسی تاریخی از خاندان طباطبایی
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
این عکس مربوط به ۹۹ سال قبل بوده و توسط یک عکاس غیربومی که گویا از شیراز یا یزد به نیریز سفرکرده و در منزل مرحوم سید عبدالله (نفر اول از سمت راست در ردیف نشسته) از جمع فامیل تهیه‌شده است. گفته‌شده گویا این عکس در یک مراسم عروسی بوده اما مدرک یا استنادی که درستی این ادعا را ثابت کند وجود ندارد. فامیل طباطبایی طبق رسم قدیم در تمام فصول سال بدون استثناء هر شب به شکل دوره‌ای در...
دانشنامه مردم‌شناسی » اقوام »
این عکس مربوط به ۹۹ سال قبل بوده و توسط یک عکاس غیربومی که گویا از شیراز یا یزد به نیریز سفرکرده و در منزل مرحوم سید عبدالله (نفر اول از سمت راست در ردیف نشسته) از جمع فامیل تهیه‌شده است. گفته‌شده گویا این عکس در یک مراسم عروسی بوده اما مدرک یا استنادی که درستی این ادعا را ثابت کند وجود ندارد. فامیل طباطبایی طبق رسم قدیم در تمام فصول سال بدون استثناء هر شب به شکل دوره‌ای در...
واگذاری قنات های بایر کوشکک آباده طشک
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
تصویر این سند را اینجا ببینید. متن این سند بسیار مفصل است. بخش های مختلف آن را اینجا و اینجا ببینید. زیباترین کلامی که عندلبیان فصاحت صحیفه جان را باین مزین سازند حمد مالک الملکیت که دهکده عالم جبروت را بلا مشارکت غیری مالک است جل شأنه که عنوان قباله مملکتش قل اللهم مالک الملک و توقیع بنجق نامچه سرمدیتش کل شی هالک الا وجه عادلی که عنوان صحیفه عرفانش ن والقلم و ما یسطرون کتاب علوم بی پایانش انی اعلم مالا تعلمون کریمه ای...
دانشنامه مردم‌شناسی » مناسبات اجتماعی در اسناد مکتوب »
تصویر این سند را اینجا ببینید. متن این سند بسیار مفصل است. بخش های مختلف آن را اینجا و اینجا ببینید. زیباترین کلامی که عندلبیان فصاحت صحیفه جان را باین مزین سازند حمد مالک الملکیت که دهکده عالم جبروت را بلا مشارکت غیری مالک است جل شأنه که عنوان قباله مملکتش قل اللهم مالک الملک و توقیع بنجق نامچه سرمدیتش کل شی هالک الا وجه عادلی که عنوان صحیفه عرفانش ن والقلم و ما یسطرون کتاب علوم بی پایانش انی اعلم مالا تعلمون کریمه ای...
آشنایی با خط سیاقی
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
خط سیاق یا سیاقت نوعی از خط و روش نگارش است که با آن اهل دفتر و دیوان، اعداد، مقادیر و اوزان را می‌نوشتند. حساب سیاق روشی است در حسابداری قدیمی و دانشی است در ثبت و ضبط ارقام و اعداد محاسبات دیوانی و شخصی. تا پایان دورهٔ قاجار کلیهٔ امور محاسبات دولتی و شخصی با اعداد سیاق نوشته می‌شد و مردم عادی به‌ویژه کسبه تا حدود ده‌ها سال پیش نیز محاسبات خویش را با اعداد سیاق ثبت...
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
خط سیاق یا سیاقت نوعی از خط و روش نگارش است که با آن اهل دفتر و دیوان، اعداد، مقادیر و اوزان را می‌نوشتند. حساب سیاق روشی است در حسابداری قدیمی و دانشی است در ثبت و ضبط ارقام و اعداد محاسبات دیوانی و شخصی. تا پایان دورهٔ قاجار کلیهٔ امور محاسبات دولتی و شخصی با اعداد سیاق نوشته می‌شد و مردم عادی به‌ویژه کسبه تا حدود ده‌ها سال پیش نیز محاسبات خویش را با اعداد سیاق ثبت...
واسونک
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
واسونک‌ها (Vassunak) ترانه‌های فولکلور (مردمی) هستند که بیشتر در استان فارس و در مجالس عروسی و سرور و شادمانی خوانده می‌شوند. این ترانه‌ها اکثراً تک بیت و با ریتم شش هشت باز در مایه شوشتری خوانده می‌شوند. خواندن این ترانه‌ها بیشتر به عهده زن هاست که همراه با خواندن واسونک کِل می‌زنند. زن خواننده را معمولاً زنی که دایره می‌زند، همراهی می‌کند. واسونک‌ها ترانه‌های از دل و جان بر آمده‌ای هستند که عنوان «پیوند زناشویی» را با خود...
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
واسونک‌ها (Vassunak) ترانه‌های فولکلور (مردمی) هستند که بیشتر در استان فارس و در مجالس عروسی و سرور و شادمانی خوانده می‌شوند. این ترانه‌ها اکثراً تک بیت و با ریتم شش هشت باز در مایه شوشتری خوانده می‌شوند. خواندن این ترانه‌ها بیشتر به عهده زن هاست که همراه با خواندن واسونک کِل می‌زنند. زن خواننده را معمولاً زنی که دایره می‌زند، همراهی می‌کند. واسونک‌ها ترانه‌های از دل و جان بر آمده‌ای هستند که عنوان «پیوند زناشویی» را با خود...
شنبه به دَر (شنبه اول سال)
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
مردم خوش‌ذوق نیریز که به طبیعت زیبای نیریز عشق می‌ورزند، هر زمان که فرصتی به دست آورند خانه و کاشانه‌ی خود را رها می‌کنند و به دشت و صحرا می‌روند و یا حداقل ساعتی را در هوای آزاد و فضای باز و دور از غوغای شهر سپری می‌کنند. این رفتار پسندیده از زمان‌های دور در نیریز سابقه داشته و حتی در کتب هم از برخی تفرجگاه‌ها، آب و هوای خوب و انواع درختان نیریز نام برده شده است. برای...
دانشنامه مردم‌شناسی » فرهنگ عامه »
مردم خوش‌ذوق نیریز که به طبیعت زیبای نیریز عشق می‌ورزند، هر زمان که فرصتی به دست آورند خانه و کاشانه‌ی خود را رها می‌کنند و به دشت و صحرا می‌روند و یا حداقل ساعتی را در هوای آزاد و فضای باز و دور از غوغای شهر سپری می‌کنند. این رفتار پسندیده از زمان‌های دور در نیریز سابقه داشته و حتی در کتب هم از برخی تفرجگاه‌ها، آب و هوای خوب و انواع درختان نیریز نام برده شده است. برای...